Rivayetler Işığında Akıl

by Türkçe Haber Ajansı

SHAFAQNA- Rivayetler Işığında Akıl 

Aklın Anlamı

Resulullah (s.a.a): “Şüphesiz akıl cehaletin diz bağıdır ve (kötülüğü emreden) nefis en aşağılık canlı gibidir. Eğer bağlanmazsa, sapıklığa düşer.”[1]

Resulullah (s.a.a): “Akıl Allah’ın insan için yarattığı bir nurdur. Allah aklı, kalbin aydınlığı kılmıştır ki kendisi vesilesiyle, görülenler ile görülmeyenler arasındaki farkı tanıtsın.”[2]

İmam Ali (a.s): “Akıl, bilerek konuşman ve söylediğin şeyle amel etmendir.”[3]

İmam Ali (a.s): “Akıl, tecrübeleri korumaktır ve en hayırlı tecrübe, sana öğüt veren tecrübedir.”[4]

İmam Ali (a.s): “Akıl iki çeşittir: Tabii (ve zati) akıl ve tecrübi akıl. Her iki akıl da fayda verir.”[5]

İmam Hasan (a.s), kendisine, “Akıl nedir? “ diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Fırsata erişinceye kadar hüzün (bardağını) yudum yudum içmektir.”[6]

İmam Hasan (a.s) babası aklın ne olduğunu sorunca şöyle buyurmuştur: “Kalbin, kendine ısmarlanan şeyi korumasıdır.”[7]

Akıllı İnsanın Sıfatları

Resulullah (s.a.a) akıllı kimsenin sıfatı hakkında şöyle buyurmuştur: “Cahilin kendisine cahilce davranışı karşısında yumuşak davranır. Kendisine zulmedeni bağışlar, kendisinden aşağıdakilere karşı tevazu gösterir. Kendinden üstün olanlardan iyilik dilemede öne geçer, konuşmak isteyince düşünür, söylemek istediği şey iyi olduğunda söyler ve faydalanır, eğer kötü olursa sessiz olur, salim kalır, fitneyle karşılaştığında Allah’a sığınır, elini ve dilini korur, bir fazilet gördüğü zaman onu ganimet sayar, haya kendisinden ayrılmaz, ihtiras ondan ortaya çıkmaz, işte bunlar akıllı kimsenin kendisiyle tanındığı on sıfattır.”[8]

Resulullah (s.a.a): “İnsanların en akıllısı insanlarla en çok iyi geçinendir.”[9]

İmam Ali (a.s): “Akıllı insanın göğsü sırrının sandığıdır.”[10]

İmam Ali’ye (a.s) “Akıllıyı bize tarif et” dediklerinde; “Akıllı, her şeyi layık olduğu yere koyandır” buyurdu. “Cahili de tarif et” dediklerinde; “Akıllıyı tarif etmekle cahili de tarif ettim!” buyurdular.”[11]

İmam Sadık (a.s): “Akıllı kimse bir delikten iki defa sokulmaz.”[12]

İmam Sadık (a.s) akıl hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Akıl kendisiyle Rahman olan Allah’a ibadet edilen ve cennet elde edilen şeydir.”Ravi: “Ben şöyle arzettim: “O halde Muaviye’de olan neydi?” İmam şöyle buyurdu: “O şeytanlık idi. O akla benzemektedir ama akıl değildir.”[13]

İmam Sadık (a.s): “Akıllı insanın zamanını tanıması, kendi işine koyulması ve dilini koruması gerekir.”[14]

İmam Kazım (a.s): “Akıllı kimse yalanlamasından korktuğu bir kimseye söz söylemez, esirgeyeceğinden korktuğu kimseden bir şey istemez, uhdesinden gelemeyeceği bir şeye söz vermez. Ümit bağlamada kınanılan bir şeye ümit bağlamaz ve içinde kalmaktan korktuğu bir şeye teşebbüste bulunmaz.”[15]

İmam Kazım (a.s): “Akıllı kimse hikmetle iç içe olduğu taktirde dünyanın azlığından ve eksikliğinden hoşnut olur. Ama dünyaya sahip olduğu halde hikmeti az olursa hoşnut olmaz. Bu yüzden de onların ticareti kar etmiştir.”[16]

Aklın Hüccet Oluşu

İmam Kazım (a.s): “Allah’ın kulları üzerinde iki hücceti vardır: Dış hücceti ve iç hücceti. Dış hücceti, elçiler, Peygamberler ve imamlardır. İç hücceti ise akıllardır.”[17]

İmam Kazım (a.s), Hişam b. Hakem’e tavsiye ederek şöyle buyurmuştur: “Allah Peygamberlerini kulları, Allah hakkında düşünsünler diye göndermiştir. Dolayısıyla marifeti daha iyi olanlar, davetlerini daha iyi kabul ederler. Allah’ın işini en iyi bilenleri akıl açısından en güzel olanlarıdır. Aklı kemale eren kimse ise, dünya ve ahirette derecesi en yüce olanıdır.”[18]

Kaynaklar

[1] Tuhef’ul-Ukul, 15

[2] Avail’ul-Lai, 1/248/4

[3] Gurer’ul-Hikem, 2141

[4] Nehc’ul-Belağa, 31. mektup

[5] Metalib’us-Suul, 49

[6] Mean’il-Ahbar, 240/1

[7] a.g.e, 401/62

[8] Tuhef’ul-Ukul, 28

[9] Emali’es-Seduk, 28/4

[10] Nehc’ul-Belağa, 6. hikmet

[11] Nehc’ul-Belağa, 235. hikmet

[12] el-İhtisas, 245

[13] el-Kafi, 1/11/3

[14] el-Kafi, 2/116/20

[15] Tuhef’ul-Ukul, 390

[16] el-Kafi, 1/17/12

[17] a. g. e. s. 16/12

[18] a. g. e. s. 16/12

tr.shafaqna.com

Şunlar da hoşunuza gidebilir

YORUM YAP

Bu site reCAPTCHA ve Google tarafından korunmaktadır Gizlilik Politikası ve Kullanım Şartları uygula.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.